Lẩu chua cá ngát nấu cơm mẻ...

Nhớ hoài những buổi chiều khi nước ròng sát bãi, cũng là lúc tôi hí ha hí hửng rủ thêm một vài thằng bạn đi thụt cá ngát trong khi trên mình chỉ vận duy nhất chiếc quần xà lỏn… cho tiện việc “tác chiến” với lũ cá ngát có những chiếc gai đâm vào còn nhức tận mấy ngày. Xứ tôi có hai loại cá ngát : một loại cá ngát sống ở biển người ta thường đánh bắt nó bằng ghe cào, ghe câu… nhưng ngon nhất vẫn là loại cá ngát sống ở những con sông nước lợ mà người ta thường bắt nó bằng cách đi câu hoặc đi thụt. Cá ngát sông thịt thơm và béo nhưng ăn hoài không thấy ngán như cá ngát đánh bắt ở biển. Loại cá ngát sông thường làm hang dưới nước, đợi khi nước ròng bày bãi cũng là lúc chúng tôi, những đứa trẻ miệt biển, đi thị sát để tìm những cái hang có những con cá ngát sinh sống. Cứ quan sát những hang nào có đất sình đùn lên và ngay miệng hang còn trơn thì đó là đích thị hang cá ngát (nhớ kỹ cá ngát thường làm hang ở những bãi đất ít sình nằm trên một nền đất sét dưới những triền sông, ao… và khác với những loài thủy sản khác là cá ngát làm hang chìm dưới nước). Xác định được hang cá thì bắt tay cùng nhau “tác chiến” ngay: một hang cá ngát thường có nhiều ngách khác nhau cho tiện việc thoát thân khi nguy kịch. Cứ thế, tìm cho được những ngách phụ và khống chế bằng những nắm sình trộn với cỏ khô lấp kín những ngách phụ chỉ để dành một ngách phụ thuận tiện cho việc bắt cá sau này. Chuẩn bị xong, lấy một nắm sình trộn cỏ khô đủ lớn để cho vào ngách chính của hang cá ngát và nhanh tay đẩy sâu xuống hang. Chú cá ngát trong hang bí quá nên trồi đầu lên cái ngách mà ta không bít kín và ở đó một tay “sát cá thượng hạng” đang chờ sẵn với điệu nghệ của đứa con nít miệt biển, chú cá ngát béo ngậy đã nằm trong bàn tay đen nhánh sình non… nhưng cũng có lúc vì mải mê chơi, ham đùa nên bị những chiếc ngạnh cá ngát đâm vào tay nhức thấu trời… Thế đấy ! những mùa cá nước ròng chúng tôi lại đi dọc triền sông để thụt cá ngát cho những buổi ăn mà mẹ đang chờ ở nhà. Cá ngát đem về mẹ chế biến nhiều món ăn, nhưng tôi vẫn thích nhất cái món canh chua - mà canh chua nấu bằng cơm mẻ nước mới chua thanh và thơm một mùi men khó tả…

    Khi nồi nước dùng với gia vị vừa phải được bắc lên bếp thì cá được làm sạch và cắt khúc tùy độ lớn nhỏ, ướp thêm một ít gia vị vừa ăn, để một bên, trong khi đó chuẩn bị một dĩa rau như ngò om, hành, bạc hà, bông súng, rau muống, chuối ghém mà phải kiếm cho bằng được cây chuối hột mới ngon)…. đặc biệt phải làm sẵn một dĩa muối sống với ớt sừng trâu giã dập hoặc một chén nước mắm ớt xắt tùy người ăn chọn lựa. Khi nước đã sôi cũng là lúc cho một lượng cơm mẻ vừa phải vào cho đủ độ chua và cho những khúc cá vào, đợi nồi nước sôi bùng lên, ta nêm nếm gia vị như đường, muối, thêm một chút nước mắm cho thơm nước dùng… Thú vị nhất là ăn lẩu cá ngát đang sôi cứ thế muốn ăn rau gì, bao nhiêu cho vào nồi vừa gắp đũa mà ăn… Những miếng thịt cá ngát thơm lựng, béo ngậy, được chấm với muối sống, ớt đâm dập… Món ăn cứ thế theo tôi đến tận bây giờ, dù đang ở một nơi xa quê…

NĂM VUÔNG